Μείωση

Τα σπερµατοζωάρια και τα ωάρια - γαµέτες - διαφέρουν από τα σωµατικά κύτταρα. Κάθε γαµέτης φέρει 22 αυτοσωµατικά και ένα φυλετικό χρωµόσωµα, που µπορεί να είναι το Χ ή το Y. Απλοειδές κύτταρο είναι εκείνο που έχει µόνο 23 χρωµoσώµατα (n=23). Με τη γονιµοποίηση, το απλοειδές σπερµατοζωάριο ενώνεται µε το απλοειδές ωάριο και δηµιουργείται το ζυγωτό που είναι πλέον ένα διπλοειδές κύτταρο (2n=46). Καθώς αναπτύσσεται το ζυγωτό σε άτοµο µε τρισεκατοµµύρια κύτταρα, τα γονίδιά του µεταβιβάζονται µε θαυµαστή ακρίβεια σε όλα τα κύτταρα, µε τη διαδικασία της µίτωσης.
Τα σωµατικά κύτταρα, όπως και το ζυγωτό, είναι διπλοειδή κύτταρα. Τα µοναδικά κύτταρα που δεν παράγονται µε µίτωση είναι οι γαµέτες. Τα κύτταρα αυτά παράγονται στις γονάδες, στους όρχεις και στις ωοθήκες και διαθέτουν από 23 χρωµoσώµατα το καθένα. Αυτό είναι πολύ σηµαντικό γιατί η συνένωση δύο γαµέτων θα δηµιουργήσει ζυγωτό µε 46 χρωµατοσώµατα. Ο τρόπος µε τον οποίο παράγονται οι γαµέτες ονοµάζεται µείωση.

Τα χρωµοσώµατα διπλασιάζονται µόνο µια φορά αλλά το διπλοειδές µητρικό κύτταρο διαιρείται δύο φορές.
Η πρώτη µειωτική διαίρεση διαχωρίζει τα οµόλογα χρωµοσώµατα (που είναι ήδη διπλασιασµένα από τη µεσόφαση), µεταφέροντάς τα σε διαφορετικά κύτταρα.
Η δεύτερη µειωτική διαίρεση διαχωρίζει τις αδελφές χρωµατίδες.
Δηµιουργούνται έτσι τέσσερα συνολικά νέα κύτταρα, το καθένα από τα οποία έχει το µισό αριθµό χρωµοσωµάτων σε σύγκριση µε το µητρικό.
Τα κύτταρα που προκύπτουν από τη µείωση είναι γαµέτες, ειδικά κύτταρα που χρησιµεύουν στην αναπαραγωγή.
Η συνένωση των δύο γαµετών δίνει διπλοειδές κύτταρο.

Σηµασία της µείωσης

 1. Μείωση του αριθµού των χρωµατοσωµάτων στο µισό στα θυγατρικά κύτταρα (γαµέτες)
2. Δηµιουργία ποικιλοµορφίας µεταξύ των οργανισµών του ιδίου είδους λόγω ανάµειξης του
γενετικού υλικού (DNA) των γαµετών των γονιών.
3. Δηµιουργία γενετικής ποικιλότητας λόγω της τυχαίας κατανοµής των χρωµατοσωµάτων κατά
τη µετάφαση I. Αυτό οδηγεί στη δηµιουργία νέων γενετικών συνδυασµών στους γαµέτες.
4. Δηµιουργία γενετικής ποικιλότητας µεταξύ των οµολόγων χρωµοσωµάτων, που ανταλλάσσουν DNA. Η ποικιλοµορφία που δηµιουργεί η µείωση είναι πολύ σηµαντική για την εξέλιξη των οργανισµών και τη δυνατότητα προσαρµογής και επιβίωσής τους στις µεταβαλλόµενες συνθήκες του περιβάλλοντος. Αυτή είναι η κύρια σηµασία της µείωσης.

	Μίτωση	Μείωση
Αυτοδιπλασιασµός χρωµατοσωµάτων	Γίνεται κατά τη µεσόφαση πριν αρχίσει η διαίρεση του πυρήνα	Γίνεται κατά τη µεσόφαση πριν αρχίσει η διαίρεση του πυρήνα
Αριθµός διαιρέσεων	Μία, αποτελούµενη από την πρόφαση, µετάφαση, ανάφαση και τελόφαση	Δύο, η κάθε µια από τις οποίες αποτελούµενη από την πρόφαση, µετάφαση, ανάφαση και τελόφαση. Δε σηµειώνεται διπλασιασµός του DNA µεταξύ των δύο διαιρέσεων. Παρατηρείται σύναψη οµολόγων στην 1η µειωτική και δηµιουργία τετράδων.
Αριθµός θυγατρικών κυττάρων	Δύο, το καθένα είναι διπλοειδές (2n) και πανοµοιότυπο µε το µητρικό.	Τέσσερα, το καθένα είναι απλοειδές (n) και µε διαφορές από το µητρικό ή και από τα άλλα τρία.
Ρόλος	Ανάπτυξη του πολυκύτταρου ενήλικα οργανισµού από το ζυγωτό, αύξηση του οργανισµού και επιδιόρθωση ιστών. Πολλαπλασιασµός µονοκύτταρων οργανισµών.	Παραγωγή γαµετών και δηµιουργία γενετικής ποικιλοµορφίας στους γαµέτες.

Πηγή:http://www.cyprusbio.org/dnn/Portals/0/mitosis_meiosis_final_pdf.pdf